Τα βρέφη, μέχρι και τον 6ο μήνα τους, καλύπτονται πλήρως διατροφικά από το μητρικό γάλα ή από υποκατάστατα μητρικού γάλακτος. Έχουν ήδη αποκτήσει τα αντισώματα που χρειάζονται και σταματά η διαδικασία της αποστείρωσης. Μετά τους 6 μήνες αυξάνονται οι ανάγκες τους σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, ενώ ταυτόχρονα πλησιάζει και η στιγμή του απογαλακτισμού. Ο απογαλακτισμός γίνεται σταδιακά αντικαθιστώντας το μητρικό γάλα με φόρμουλα και κάποια γεύματα γάλακτος με στερεές τροφές. Οι στερεές τροφές πρέπει να ενσωματωθούν στο καθημερινό του διαιτολόγιο αργά και σταθερά, διότι η αίσθηση της γεύσης στα βρέφη, είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη σε σχέση με τους μεγάλους.
Διατροφή 6 – 8 μηνών:
Λίγες μέρες πριν ξεκινήσει η αντικατάσταση κάποιων γευμάτων γάλακτος με τη στερεά τροφή, καλό θα ήταν, να δώσετε ένα πλαστικό κουταλάκι στο μωρό για να παίζει έτσι ώστε να αρχίσει σιγά σιγά να εξοικειώνεται με την ιδέα του φαγητού στο κουτάλι. Η ποσότητα της τροφής, που πρέπει να δίνεται αρχικά, συνίσταται να είναι ελάχιστη, δηλαδή 1 με 2 κουταλάκια του γλυκού, για να αρχίσει το βρέφος να συνηθίζει τη νέα γεύση που του προσφέρεται. Το βρέφος δεν πρέπει να πιεστεί υπερβολικά.
Συνήθως η μετάβαση στις στερεές τροφές ξεκινά με τα φρούτα (αν και αρκετοί γονείς προτιμούν να ξεκινήσουν με τις κρέμες δημητριακών που). Την πρώτη μέρα η μητέρα θα πρέπει να πολτοποιήσει ένα φρούτο μαζί με λίγο μητρικό γάλα ή γάλα φόρμουλας, έτσι ώστε το παιδί να νιώσει γευστικά πιο οικεία με τη νέα τροφή. Στην αρχή το μωρό θα δοκιμάσει 1-2 κουταλιές. Την επομένη μέρα μπορείτε να του δώσετε λίγο περισσότερο, ενώ από την τρίτη μέρα και μετά μπορείτε να αυξήσετε την ποσότητα των φρούτων. Τα φρούτα επιλογής, συνήθως, είναι το μήλο και το αχλάδι. Εάν είναι εφικτό προτιμήστε σπιτικές φρουτόκρεμες και αποφύγετε της βιομηχανοποιημένες μη βιολογικές κρέμες.
Αφού το βρέφος εξοικειωθεί με τη φρουτόκρεμα, και μετά από μία βδομάδα περίπου, μπορείτε να ξεκινήσετε μια παρόμοια διαδικασία, αλλά αυτή τη φορά με τις κρέμες δημητριακών. Οι κρέμες δημητριακών δίνονται συνήθως το απόγευμα ή το πρωί. Αυτό εξαρτάται από τον γονιό. Η συνηθέστερη επιλογή για αρχή, είναι το ρυζάλευρο. Προσπαθήστε να επιλέγετε πάντοτε εμπλουτισμένο με σίδηρο ρυζάλευρο, που δεν περιέχει ζάχαρη. Μερικοί γονείς προσπαθούν να αποφύγουν τη χρήση ρυζάλευρου και προτιμούν πιο εναλλακτικές τροφές, όπως είναι το κεχρί ή η αλεσμένη βρώμη. Η βρώμη είναι μια καλή επιλογή, σε περίπτωση που το βρέφος αντιμετωπίζει προβλήματα δυσκοιλιότητας. Οι μπισκοτόκρεμες θα πρέπει να δίνονται πολύ αραιά, λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε ζάχαρη!
Αφού το μωρό δοκιμάσει την κρέμα δημητριακών και τη φρουτόκρεμα σταδιακά, μπορείτε να ξεκινήσετε να του δίνετε και χορτόσουπα. Στο πρώτο στάδιο η χορτόσουπα θα πρέπει να αποτελείται από «ουδέτερα» λαχανικά, όπως είναι το κολοκυθάκι, το καρότο και η πατάτα, ενώ στη συνέχεια μπορείτε να προσθέσετε και κοτόπουλο ή κόκκινο κρέας. Αργότερα μπορείτε να εντάξετε και το ρύζι ή μακαρονάκια. Μια ενδεικτική, ιδανική για αρχή, ποσότητα κρέατος είναι περίπου 30 γραμμάρια. Στις σούπες προσπαθήστε να προσθέτετε πάντα λίγο λεμόνι, που, λόγω της περιεκτικότητας του σε βιταμίνη C, βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου από το κρέας και το κοτόπουλο, ενώ καλό είναι σταδιακά να προσθέσετε και λίγο ελαιόλαδο σαν μια καλή πηγή ακόρεστων «καλών» λιπαρών. Το πρώτο χρόνο αποφύγετε το αλάτι στο φαγητό του μωρού. Σταδιακά το διατροφολόγιο του βρέφους θα πρέπει να διαμορφωθεί ως εξής:
- Πρωί : Γάλα
- Δεκατιανό: Κρέμα δημητριακών
- Μεσημεριανό : Κρέατο-χορτόσουπα
- Απόγευμα : Φρουτόκρεμα
- Βραδινό: Γάλα
Διατροφή 8 – 12 μηνών:
Το ημερήσιο διατροφικό πρόγραμμα – από ηλικία 8 μηνών, μέχρι και ενός έτους – είναι περίπου το ίδιο με το διαιτολόγιο των πιο μικρών βρεφών, απλά γίνεται σταδιακή πρόσθεση υλικών με σκοπό να δοκιμάσει το βρέφος όλες τις γεύσεις που πρέπει, και να παίρνει σιγά – σιγά όλα τα θρεπτικά συστατικά. Λίγο πριν τον 8ο μήνα καλό είναι να προσθέσετε κατσικίσιο ή αιγοπρόβειο γιαούρτι, ενώ μετά τον μήνα αυτόν, μπορείτε να εντάξετε στη διατροφή του βρέφους σας το άσπρο ψάρι, σε μορφή ψαρόσουπας, για μεσημεριανό και τον κρόκο του αυγού για πρωινό. Το ασπράδι του αυγού προστίθεται μετά τον 11ο μήνα, όπως και το αγελαδινό γάλα, τα όσπρια, η μαρμελάδα, το σιτάρι, τα προϊόντα σόγιας και τα εσπεριδοειδή.
Αυτά τα νέα τρόφιμα πρέπει να εισέρχονται σταδιακά στο διαιτολόγιο του μωρού, για να γίνονται αποδεκτά από τον οργανισμό του. Η υφή της τροφής θα πρέπει να αλλάζει σταδιακά, από πολτοποιημένη σε ψιλοκομμένη, προκειμένου το βρέφος να εξοικειώνεται όλο και περισσότερο με τη διαδικασία της μάσησης. Τροφές όπως το ψωμί, τα φρούτα και το τυρί πρέπει να κόβονται σε μικρά κομματάκια, έτσι ώστε το βρέφος να τα τρώει με τα χέρια. Το γάλα εξακολουθεί να είναι η κυριότερη πηγή ενέργειας για το μωρό, μέχρι και 12 μηνών, οπότε θα πρέπει να ενταχθεί την διατροφή του βρέφους πρωί και βράδυ. Το απόγευμα μπορεί να καταναλώνει φρουτόκρεμα ή διάφορα φρούτα, όπως μπανάνα, μήλο ή αχλάδι κομμένα σε κομματάκια.
Το νερό εξακολουθεί να αποτελεί κύριο μέρος στο διατροφικό πρόγραμμα των μωρών. Μετά τους 6 μήνες μπορείτε να του δίνετε 100ml χυμό, κατά προτίμηση ουδέτερης γεύσης αρχικά, και πολύ πιο μετά μπορείτε να τα αλλάξετε με τους πιο ξινούς. Καλό είναι, αρκετές φορές, να αραιώνετε τους χυμούς με νερό και να τους δίνετε στο μωρό σε ειδικό ποτηράκι και όχι στο μπιμπερό.
Υπάρχουν περιπτώσεις δυσκοιλιότητας, στις οποίες τα μωρά νιώθουν έντονα το αίσθημα της δυσφορίας. Μπορείτε απλά και με φυσικούς τρόπους να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, όπως με το να προσθέσετε στη διατροφή των παιδιών περισσότερες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως είναι η βρώμη, τα δαμάσκηνα, τα βερίκοκα, τα λαχανικά και το ψωμί ολικής άλεσης. Όλα αυτά τα τρόφιμα αυξάνουν με φυσικό τρόπο την ποσότητα των φυτικών ινών που παίρνει το παιδί σας. Επίσης, μην ξεχνάτε να παροτρύνετε τα παιδιά σας να πίνουν περισσότερο νερό.
Στον παρακάτω πίνακα δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες για το είδος και το χρόνο εισαγωγής των στερεών τροφών στο βρέφος:
0 – 6 μηνών
|
Αποκλειστικός θηλασμός. |
6 – 8 μηνών
|
Κρέμα ρυζάλευρου, μπισκοτόκρεμες, φρουτόκρεμες, Κρέατο – χορτόσουπες. |
8 – 12 μηνών | Κατσικίσιο – αιγοπρόβειο γιαούρτι, άσπρο ψάρι, αυγό.
|
12 μηνών και άνω | Όλα τα φαγητά. Πχ όσπρια, αγελαδινό γάλα κλπ. |
*Οι παραπάνω πληροφορίες αποτελούν γενικές συμβουλές για τις μελλοντικές μητέρες και μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε βρέφους. Πριν από τη μετάβαση στη στερεά τροφή πάντοτε θα πρέπει να συμβουλεύεστε τον παιδίατρό σας.
Γιάννης Κερίμης BSc, MSc, RDN (USA)
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ikerimis.com