Ο καρκίνος έχει χαρακτηριστεί ως η ασθένεια του “εμείς” ή αλλιώς «the We-disease”, ακριβώς γιατί η διάγνωση μιας σοβαρής και χρόνιας ασθένειας δεν επηρεάζει μόνο τον ασθενή, αλλά και το φιλικό, οικογενειακό περιβάλλον, και τους συντρόφους των ασθενών. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 30% των φροντιστών και των συντρόφων των ασθενών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο βιώνουν το ίδιο έντονο άγχος με τους ασθενείς και κάποιες φορές ακόμα περισσότερο. Το σοκ της διάγνωσης, η αβεβαιότητα για το μέλλον, η αλλαγή στην ρουτίνα του ζευγαριού, ο φόβος της υποτροπής, οι θεραπείες και οι δυσάρεστες παρενέργειες και η αλλαγή στο σώμα μιας γυναίκας, είναι μόνο μερικές από τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει το ζευγάρι.
Υπάρχουν ζευγάρια που αποφασίζουν να γίνουν συνοδοιπόροι σε αυτή την δύσκολη διαδρομή και μιλούν ανοιχτά για ότι τους φοβίζει και δεν διστάζουν να πουν την λέξη καρκίνος, και υπάρχουν ζευγάρια που επιλέγουν να βαδίσει ο καθένας μόνος του αυτό το μονοπάτι, κλείνονται στον εαυτό τους και η δυσαρέσκεια που νιώθει ο ένας για την στάση του άλλου μπροστά στη ν ασθένεια μεγαλώνει μέρα με τη μέρα και οδηγεί στην απομάκρυνση και στις συχνές συγκρούσεις.
Την ίδια στιγμή που οι γυναίκες ασθενείς συνήθως επιλέγουν τον σύντροφό τους ως την κύρια πηγή υποστήριξης για αυτό που καλούνται να αντιμετωπίσουν, οι σύντροφοι μοιάζουν απροετοίμαστοι και σοκαρισμένοι μπροστά στην απειλή της ασθένειας, και την αλλαγή της ζωής τους όπως την ήξεραν μέχρι και πριν από την διάγνωση.
Βλέπουμε ζευγάρια να περνάνε την φουρτούνα και να βγαίνουν πιο δυνατοί και αισιόδοξοι μέσα από την δοκιμασία και να αντιμετωπίζουν την ασθένεια ως μια πρόκληση που τους έδωσε την δυνατότητα να αναπτυχθούν τόσο ως άτομα, όσο και ως σύντροφοι και υπάρχουν και ζευγάρια που επιτρέπουν στην αδυναμία τους να επικοινωνήσουν για αυτό που καλούνται να αντιμετωπίσουν, να διαλύονται.
Παρόλο που οι έρευνες δείχνουν ότι το ποσοστό διαζυγίων για τα ζευγάρια που έρχονται αντιμέτωπα με τον καρκίνο του μαστού δεν είναι μεγαλύτερο από το γενικό πληθυσμό, ωστόσο υπάρχουν στοιχεία για περισσότερες συγκρούσεις και δυσαρέσκεια.
Ακόμα και αν η συμπαράσταση από τον σύντροφο δεν καθορίζει την εξέλιξη και την πορεία της νόσου, είναι σημαντική για την καλύτερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους που μπορεί μία γυναίκα να βιώσει. Ο σύντροφος είναι η κύρια πηγή υποστήριξης και έχει αποδειχθεί ότι παίζει ένα μοναδικό ρόλο στην διαδικασία προσαρμογής της ασθενούς. Οι ασθενείς που νιώθουν ότι ο σύντροφός τους είναι εκεί για εκείνες, διαθέσιμος και διατεθιμένος να τις στηρίξει, και νιώθουν ικανοποιημένες από την στάση του απέναντι στην ασθένεια, έχει αποδειχθεί ότι βιώνουν λιγότερο άχγος. Ενώ οι ασθενείς που αισθάνονται τον σύντροφό τους “απών”, αναφέρουν να έχουν περισσότερα προβλήματα προσαρμογής στην ασθένεια.
Οι Coyne and DeLongis, αναφέρουν ότι η αντιμετώπιση μιας χρόνιας ασθένειας είναι μια δυαδική διαδικασία όπου οι σύντροφοι δεν έχουν μόνο να διαχειριστούν το δικό τους άγχος αλλά και τις ανάγκες και ανησυχίες των ασθενών.
Ένας καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να προβλέψει τ ην επιτυχία του ζευγαριού στην διαχείριση της ασθένειας, είναι η προσαρμοστικότητα. Τα ζευγάρια που μπορούν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις τις ασθένειας μπορούν να τα καταφέρουν.
Το ζευγάρι καλείται να αλλάξει ρόλους, αλλά και την ρουτίνα του. Από το να υιοθετήσει μια πιο υγιεινή διατροφή και την ένταξη της καθημερινής άσκησης στη ζωή του, μέχρι το μαγείρεμα , τις δουλειές του σπιτιού και τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Ακόμα χρειάζεται να βρουν δρόμους επικοινωνίας για όσα τους αγχώνουν και τους προβληματίζουν, αλλά και να αναζητήσουν υποστήριξη μαζί σαν ζευγάρι. Τα ζευγάρια χρειάζεται να ασθάνονται πως θα είναι εκεί ο ένας για τον άλλο, αλλά και να αναζητήσουν βοήθεια από ανθρώπους που πέρασαν παρόμοιες δοκιμασίες, τόσο για να κανονικοποιήσουν την κατάσταση, όσο και για να βρουν λύσεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Συχνά τα ζευγάρια αναρωτιούνται “γιατί σε εμάς”, και ακριβώς αυτή τη στιγμή καλούνται να βρουν το νόημα αυτής της δοκιμασίας. Όπως και για κάθε άλλη πρόκληση στη ζωή, μια ασθένεια είναι μια ευκαιρία για σκέψη και αλλαγή προς το καλύτερο.
Τέλος, τα ζευγάρια καλούνται να θρηνήσουν μαζί για τις απώλειες που φέρνει μαζί του ο καρκίνος του μαστού. Ακόμα και όταν υπάρχει καλή πρόγνωση και η ασθένεια δεν είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενή, το ζευγάρι αντιμετωπίζει άλλες λιγότερο προφανείς απώλειες. Το ζευγάρι χάνει την ζωή του όπως την ήξερε, την ανεμελιά του, και κάποιες φορές οι ασθενείς για κάποιο διάστημα χάνουν την λειτουργικότητά τους. Κάποιες φορές οι ασθενείς χάνουν την ικανότητά τους να δουλεύουν, να οδηγούν, να περπατούν και να ζουν ανεξάρτητα για κάποιο χρονικό διάστημα. Τέλος, το ζευγάρι κάποιες φορές χάνει την σεξουαλική του επιθυμία και βλέπει την σεξουαλική του ζωή να αλλάζει.
Όταν η νόσος βρίσκεται σε τερματικό στάδιο, το ζευγάρι καλείται να αντιμετωπίσει την απώλεια της ζωής. Τα ζευγάρια συχνά αποφεύγουν να συζητήσουν για το θάνατο, σε μια προσπάθεια τους να προστατέψουν ο ένας τον άλλο από την οδύνη. Έχει όμως αποδειχθεί ότ τα ζευγάρια που μπορούν να μιλήσουν μεταξύ τους για τον θάνατο και την απώλεια, είναι καλύτερα προετοιμασμένα να πάρουν σημαντικές αποφάσεις προς το τέλος της ζωής, να κλείσουν κύκλους και ο σύντροφος που θα μείνει πίσω είναι σε θέση να διαχειριστεί καλύτερα την απώλεια της ζωής του συντρόφου του.
Φανή Πονηρού
Αδειούχος Συμβουλευτική Ψυχολόγος
www.faniponirou.com
